4 ขั้นตอนพิชิตปัญหาแมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบ

ปัญหาแมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบเป็นปัญหาที่สามารถพบได้บ่อยในกลุ่มของแมวที่ถูกเลี้ยงในระบบปิด (เลี้ยงให้อยู่แค่ในบ้าน/คอนโด/อพาร์ทเม้นท์) ซึ่งการเลี้ยงแมวแบบระบบปิดเป็นที่นิยมอย่างมากสำหรับผู้ที่มีไลฟ์สไตล์คนเมือง เนื่องจากการเลี้ยงแมวระบบปิดช่วยป้องกันอันตรายจากสัตว์ตัวอื่นหรือโรคที่มากับแมวนอกบ้านและแมวที่ถูกเลี้ยงแบบระบบปิดก็มักจะมีอายุยืนยาวกว่าแมวที่เลี้ยงระบบเปิด (เลี้ยงปล่อยนอกบ้าน) 

แต่แท้จริงแล้วยังมีสาเหตุอื่น ๆ อีกมากที่โน้มนำให้แมวเป็นโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ เตรียมตัวเตรียมแว่นขยายให้พร้อม วันนี้เราจะชวนคุณผู้อ่านทุกท่านมาทำหน้าที่เป็นนักสืบสืบสวนหาสาเหตุว่าทำไมแมวป่วยเป็นโรคนี้บ่อยเหลือเกิน เป็น ๆ หาย ๆ ไม่หายขาดสักที ป่วยแต่ละครั้งค่ารักษาก็หลายบาทอยู่นะ 

มาทำความรู้จักกับ “โรคแมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบ” ให้มากขึ้นอาจช่วยคุณเซฟเงินในกระเป๋า เวลา และช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของแมวเหมียวที่คุณรักได้ 

ทำความรู้จักโรคแมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบ

โรคแมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบมีชื่อเรียกเท่ ๆ ว่า FLUTD (Feline lower urinary tract disease) เป็นชื่อที่คุณหมอเอาไว้อธิบายถึงความเจ็บป่วยที่เกิดขึ้นบริเวณทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง (กระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะ) ของแมว 

สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบมีอยู่ 3 สาเหตุหลัก คือ 

  1. Urolithiasis หรือนิ่ว แมวก็สามารถพัฒนาก้อนนิ่วในกระเพาะปัสสาวะได้ การอุดตันของก้อนนิ่วในทางเดินปัสสาวะทำให้แมวไม่สามารถขับถ่ายได้ตามปกติ การวินิจฉัยทำได้ด้วยวิธีการเอ็กซเรย์ (X-ray) หรือ อัลตร้าซาวด์ (Ultrasound) จากการศึกษาแมวที่เข้ารับการรักษาในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่พบว่าสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่างในแมวมาจากนิ่วถึง 30.9% จากจำนวนเคสทั้งหมด 3,486 ตัว 
  2. Urinary tract infection การติดเชื้อในระบบทางเดินปัสสาวะในแมวมักเกิดมาจากการติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งเกิดขึ้นไม่บ่อยนักเมื่อคิดเป็นเปอร์เซ็นต์ของจำนวนเคสทั้งหมดมีเพียง 11.5% เท่านั้น โดยแมวที่ติดเชื้อแบคทีเรียในทางเดินปัสสาวะมักเป็นแมวสูงอายุ 
  3. FIC (Feline Idiopathic cystitis) หากแปลเป็นภาษาไทยอย่างตรงตัวคือ แมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบเกิดขึ้นเองโดยไม่ทราบสาเหตุซึ่งเป็นสาเหตุหลักของโรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง กว่า 57.7% ของเคสแมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบทั้งหมดไม่สามารถบอกได้ว่ามาจากสาเหตุอะไร เหมือนผีซ้ำด้ำพลอย แมวที่ถูกคุณหมอวินิฉัยว่าเป็น FIC จะมีโอกาสกลับมาเกิดโรคซ้ำได้อีกถึง 17.1 – 65%1
สาเหตุที่ทำให้แมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบ

เชคลิสต์อาการของแมวที่เป็นโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ

  1. แมวเจ็บปวดขณะเบ่งปัสสาวะ
  2. แมวเข้า ๆ ออก ๆ กระบะทรายบ่อยจนผิดสังเกต
  3. แมวปัสสาวะไม่เป็นที่เป็นทาง 
  4. แมวปัสสาวะเป็นเลือด 
  5. แมวส่งเสียงร้องเจ็บปวดขณะกำลังปัสสาวะ 
  6. แมวเลียขนมากเกินไปบริเวณท้องส่วนล่างไปจนถึงอวัยวะเพศ 
  7. แมวปัสสาวะไม่ออก!!  ถ้าพบอาการนี้ให้รีบลางานแล้วพาแมวไปหาหมอด่วน นี่คือภาวะฉุกเฉินแมวอาจเสียชีวิต

ขั้นแรกสังเกต: แมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบจะมีอาการอย่างไร

มาดูท่าแมวปัสสาวะกัน ท่าปกติ VS ท่าเจ็บปวด

ท่าฉี่แมวปกติ
ท่าฉี่แมวปกติ
ท่าฉี่แมวผิดปกติอาจเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบ
ท่าฉี่แมวที่ผิดปกติ

แมวกลุ่มเสี่ยงที่พบโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบเกิดขึ้นเอง (FIC) ได้บ่อย

เนื่องจากการเกิดกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบเกิดขึ้นเองโดยไม่ทราบสาเหตุเป็นสาเหตุอันดับหนึ่งที่ทำให้แมวมีปัญหากระเพาะปัสสาวะอักเสบ ถึงนักวิจัยจะยังไม่สามารถยืนยันกลไกการเกิดโรคได้แต่พวกเขาก็พบข้อมูลสำคัญว่าโรคนี้มักจะเกิดในแมวกลุ่มต่าง ๆ ดังนี้ 

แมวกลุ่มเสี่ยงเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบ

แมวโตเต็มวัย ช่วงอายุ 2-6 ปี แมวอายุช่วงนี้แหละที่เกิดภาวะกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบไม่ทราบสาเหตุได้บ่อย หากใครมีแมวอยู่ในช่วงอายุนี้ขอให้หมั่นสังเกตวิธีการปัสสาวะของแมวและสีปัสสาวะของแมวให้มากขึ้น 

แมวเลี้ยงระบบปิด วิธีการเลี้ยงระบบปิดโดยตัวมันเองไม่ใช่ปัญหา เพราะไม่ใช่แมวทุกตัวที่เลี้ยงในระบบปิดแล้วจะต้องเป็นโรคนี้ แต่แมวส่วนใหญ่ที่เลี้ยงในระบบปิดและมีปัญหากระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบเกิดขึ้นเองมักมีสาเหตุโน้มนำมาจาก “ความเครียด” จากการใช้ชีวิตในสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสม ซึ่งในหัวข้อต่อไปเราจะมาพูดคุยถึงเรื่องนี้กันอย่างจริงจัง 

แมวอ้วน นักวิจัยต่างยืนยันเป็นเสียงเดียวกันว่าความอ้วนนี่แหละที่เป็นปัจจัยเสี่ยงทำให้แมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบ แมวที่มีน้ำหนักเกินมาตรฐานมีโอกาสเกิดโรคได้มากกว่าแมวน้ำหนักปกติถึง 4 เท่า 3

แมวอ้วนจะไม่ค่อยทำกิจกรรมเท่าไหร่นัก บางตัวไม่ชอบเดินไปทานน้ำทำให้ปัสสาวะค้างอยู่ในกระเพาะปัสสาวะเป็นเวลานาน นอกจากนั้นแมวอ้วนมีการสะสมของไขมันบริเวณท่อทางเดินปัสสาวะและอวัยวะเพศ4 ส่งผลทางเดินปัสสาวะแคบลงจึงเกิดภาวะติดขัดได้ง่าย 

รู้หรือไม่ การที่แมวกินมากขึ้นอาจมีสาเหตุมาจากแมวกำลังเบื่อก็เป็นได้ อ่านบทความ 5 สัญญาณที่บอกว่าแมวเหมียวกำลังเบื่อ นอกจากนี้แมวน้ำหนักเกินมาตรฐานมีโอกาสที่จะเป็นโรคเบาหวาน โรคตับ และโรคหัวใจอีกด้วย

แมวเพศผู้ที่ทำหมันแล้ว แมวเพศผู้ที่ทำหมันแล้วมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่างมากกว่าแมวที่ยังไม่ทำหมันเนื่องจากการตอนแมวเพศผู้จะส่งผลให้ความหนาแน่นของเส้นใยคอลลาเจนและอิลาสติก (collagen and elastic fiber) รอบท่อปัสสาวะผิดไปจากแมวที่ยังไม่ถูกตอน ซึ่งอาจเป็นสาเหตุที่ทำให้การทำงานของเนื้อเยื่อรอบ ๆ ท่อปัสสาวะของแมวที่ถูกตอนไม่เป็นไปตามปกติ5 

นอกจากนั้นการทำหมันแมวโน้มนำให้แมวมีความเสี่ยงที่จะอ้วนมากขึ้น และความอ้วนก็เป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้แมวเกิดกระเพาะปัสสาวะอักเสบ  

แมวที่เลี้ยงรวมกันหนาแน่น แมวเป็นสัตว์ที่ใช้ชีวิตสันโดษตามธรรมชาติ การนำแมวมาเลี้ยงรวมกันหลาย ๆ ตัว อาจทำให้แมวบางตัวเกิดความตึงเครียดและแสดงพฤติกรรมก้าวร้าวขึ้นมาได้ เนื่องจากมีการทะเลาะกันเพื่อแย่งชิงอาณาเขต โดยนักวิจัยเชื่อว่าความเครียดเป็นตัวการสำคัญที่ทำให้แมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบ 

แมวที่เคยป่วยด้วยโรคนี้มาก่อน หากแมวของคุณเคยถูกวินิจฉัยมาก่อนว่าเป็นโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบไม่ทราบสาเหตุขอให้เข้าใจเอาไว้ก่อนเลยว่าโรคนี้มีโอกาสเกิดซ้ำกับแมวตัวเดิมได้อีกถึง 17.1 – 65% ซึ่งถือว่าสูงมากเลยทีเดียว

หลังจากสังเกตจนแน่ใจแล้วว่าแมวของเราขับปัสสาวะไม่ปกติจริง ๆ ก็ได้เวลาพาแมวไปหาคุณหมอแล้วล่ะ ขั้นตอนนี้มีความสำคัญมาก จากหัวข้อก่อนหน้านี้ สาเหตุที่ทำให้แมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบมีถึง 3 สาเหตุ (นิ่ว, เกิดขึ้นเองโดยไม่ทราบสาเหตุ และติดเชื้อ) ก็คงจะมีแต่คุณหมอนี่แหละที่สามารถให้คำตอบได้ว่าที่แมวกำลังทรมานอยู่นั้นมาจากสาเหตุไหนกันแน่ 

ขั้นที่สองปรึกษาผู้รู้: พาน้องแมวไปหาหมอ

น้องแมวอาจจะต้องถูกวินิจฉัยด้วยวิธีการดังต่อไปนี้ 

  • ตรวจเลือด 
  • X-ray 
  • Ultrasound 
  • ตรวจปัสสาวะ 

นี่เป็นเพียงการตรวจหาสาเหตุเบื้องต้นเท่านั้น ซึ่งในความเป็นจริงแล้วคุณหมออาจจะต้องขอตรวจอื่น ๆ เพิ่มเติม เช่น หากพบนิ่ว นิ่วชนิดนั้นคือชนิดไหน เป็นนิ่วที่ใช้อาหารช่วยละลายได้หรือไม่ ซึ่งอาจจะมีค่าใช้จ่ายอื่น ๆ เพิ่มขึ้นอีก 

ยกตัวอย่าง หากคุณหมอสงสัยว่าแมวเป็นนิ่วกลุ่มที่ใช้อาหารละลายไม่ได้ เช่น กลุ่มแคลเซียมออกซาเลต (Calcium Oxalate) คุณหมออาจขอตรวจหาสาเหตุอื่น ๆ ที่แอบแฝงอยู่ในตัวแมวเพิ่มเติมว่าทำไมแมวถึงมีแคลเซียมในร่างกายสูง แมวตัวนั้นมีโรคลิวคีเมีย (FeLv), มะเร็งต่อมน้ำเหลือง (Lymphoma) หรือมีภาวะไฮเปอร์พาราไทรอยด์ (Hyperparathyroid) หรือไม่ 

วิธีการรักษาแมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบก็แตกต่างกันไปตามสาเหตุที่ก่อโรคในแมวแต่ละตัว แล้วถ้าไม่ทราบสาเหตุล่ะ?? ใช่แล้ว แมวเกินครึ่งที่ทรมานจากโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบมักจะเกิดขึ้นเองโดยไม่ทราบสาเหตุ ถ้าคุณหมอวินิจฉัยแล้วว่าแมวของคุณป่วยเป็นโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบเกิดขึ้นเองโดยไม่ทราบสาเหตุแล้วล่ะก็ ตามไปดูกันเลยค่ะ 

เนื่องจากแมวส่วนใหญ่ที่ป่วยด้วยโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบมักจะเกิดขึ้นเองโดยไม่ทราบสาเหตุ ก่อนจะพาทุกท่านไปสืบสวนสอบสวนว่าทำไมแมวเราถึงป่วยแบบไม่ทราบสาเหตุ มาทำความรู้จักกับโรคนี้กันก่อน 

ขั้นที่สามสืบสวน: ปัจจัยเสี่ยงที่โน้มนำให้แมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบไม่ทราบสาเหตุ

FIC คืออะไร

เมื่อเทียบกับโรคที่เกิดขึ้นในมนุษย์แล้ว โรคแมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบไม่ทราบสาเหตุนี้จะเทียบได้กับโรค Bladder pain syndrome ที่เกิดขึ้นในมนุษย์ 

ความเหมือนกันของทั้งสองโรคนี้คือมันสร้างความเจ็บปวดทรมานแบบเรื้อรังในกระเพาะปัสสาวะทำให้รบกวนการใช้ชีวิตอย่างมาก และสาเหตุมันไม่ใช่เพราะความผิดปกติที่เกิดขึ้นที่กระเพาะปัสสาวะโดยตรง นักวิจัยยังไม่สามารถให้คำตอบได้ว่ากลไกการเกิดโรคเป็นอย่างไร และการรักษาผู้ป่วยทั้งสองโรคนี้ก็มีความยุ่งยากและซับซ้อนพอสมควร 

โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบไม่ทราบสาเหตุในแมว ซึ่งต่อไปนี้จะขอเรียกว่า FIC  

มีนักวิจัยคนนึงชื่อ Buffington ถึงขั้นตั้งชื่อโรค FIC ขึ้นมาอีกชื่อหนึ่งว่า “Pandora Syndrome” ตามตำนานกรีกข้างในกล่องแพนโดร่าเนี่ยมันคือแหล่งรวมของความชั่วร้ายในมนุษย์ไม่ว่าจะเป็น ความเกลียดชัง ความโกรธแค้น ความพยาบาท ความโลภ ความหลง โรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ และความตาย การใช้คำว่า  Pandora ในปัจจุบันจึงออกไปในแนวทาง “แหล่งรวมความชั่วร้ายที่คาดไม่ถึง” 

สาเหตุเกิดจากอะไร

ตามที่กล่าวไปข้างต้นว่านักวิจัยยังไม่สามารถฟันธงได้ว่ากลไกการเกิดโรคเป็นอย่างไร แต่นักวิจัยพบว่าแมวที่เป็น FIC  

มีความเหมือนที่ร่วมกันคือ “ความเครียด” พวกเขาจึงเชื่อว่าความเครียดเป็นตัวการสำคัญที่กระตุ้นให้เกิดโรคในแมวนั่นเอง 

สิ่งที่พวกเขาค้นพบ 

แมวปกติกับแมวที่ป่วยเป็น FIC มีการตอบสนองต่อความเครียดที่แตกต่างกัน 

แมวปกติ ในสถานการณ์ที่กระตุ้นให้แมวเครียด เช่น การต่อสู้แย่งอาณาเขต ศูนย์ควบคุมความเครียดในสมองจะสั่งการให้  

  1. ระบบประสาทซิมพาเทติกทำงาน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของระบบประสาทอัตโนมัติ ทำงานอยู่นอกเหนืออำนาจของจิตใจ จะถูกกระตุ้นเมื่อเกิดเหตุฉุกเฉินหรือเหตุการณ์ตึงเครียด ระบบจะสั่งให้สู้หรือหนี เป็นระบบที่จำเป็นสำหรับการเอาชีวิตรอดของสิ่งมีชีวิต เมื่อระบบนี้ถูกกระตุ้นแมวปกติจะตอบสนองต่อเหตุการณ์ตึงเครียดด้วยการแสดงอาการหวาดกลัว ก้าวร้าว ซ่อนตัว และเบื่ออาหาร 
  2. ต่อมหมวกไตหลั่งฮอร์โมนความเครียดหรือที่เรียกว่า “คอร์ติซอล (Cortisol) ” ออกมา  หนึ่งในหน้าที่สำคัญของฮอร์โมนคอร์ติซอลคือ การส่งสัญญาณให้ศูนย์สั่งการความเครียดในสมองรู้ว่า พอแล้วเลิกเครียดได้แล้ว (Negative feedback) ซึ่งเหตุการณ์นี้จะเกิดขึ้นเมื่อร่างกายพบว่ามีฮอร์โมนคอร์ติซอลอยู่ในกระแสเลือดมากเกินปกติ 

แมวป่วย FIC เมื่ออยู่ในสถานการณ์ที่ทำให้เกิดความตึงเครียดแมวกลุ่มนี้มักจะแสดงออกโดยการกินอาหารเยอะ ทานน้ำเยอะ เลียขนเยอะเกินปกติ นักวิจัยพบว่าแมวกลุ่มนี้มีระดับฮอร์โมนคอร์ติซอลปกติ นั่นหมายความว่าแมวกลุ่มนี้จะไม่สามารถบอกศูนย์สั่งการในสมองให้เลิกเครียดได้ 

แมวแต่ละตัวมีความสามารถในการจัดการความเครียดได้ไม่เหมือนกัน สำหรับแมวที่ป่วยถ้าให้เปรียบเทียบก็จะเหมือนกับการที่เขาติดอยู่ในห้อง ๆ หนึ่ง ที่มีเสียงสัญญาณหนีไฟดังขึ้นอยู่ตลอดเวลา มันทำให้เขากลัว ตกใจและเครียดมาก แต่เขาก็ไม่สามารถที่จะเอื้อมมือไปปิดเสียงสัญญาณหนีไฟนั้นได้ เขาพยายามที่จะปรับตัวให้สามารถใช้ชีวิตกับเสียงเตือนที่ดังอยู่ตลอดเวลาให้ได้ ด้วยวิธีการระบายความเครียดในแบบที่เขารู้จักคือการ กิน ดื่ม เลียขน และนอนเบื่อเสียงเตือนนั้นไปวัน ๆ 

น่าเศร้านะคะ ถ้าเพียงพวกเราสังเกตเหตุการณ์นี้ได้ก่อนที่พวกเขาจะพัฒนาโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ มันคงจะดีมาก ๆ เลย เรามาดูกันดีกว่าว่าสาเหตุที่ทำให้แมวเครียดมีอะไรบ้าง แมวใครป่วยอยู่ให้ลองอ่านและคิดตามไปทีละข้อดูนะคะว่าแมวเราผ่านประสบการณ์แบบนี้มาหรือป่าว ส่วนแมวใครยังไม่ป่วยยิ่งดีเลยจะได้ระมัดระวังไม่ให้แมวของเราเครียด 

อะไรเป็นสาเหตุที่ทำให้แมวเครียดได้บ้าง

  • เลี้ยงสัตว์รวมกันหลายตัว (สัตว์ชนิดอื่น-แมว หรือ แมว-แมว) 
  • เพิ่งย้ายบ้าน 
  • ถูกปล่อยให้อยู่โดดเดี่ยวเป็นเวลานาน แต่ข้อนี้ขึ้นอยู่กับนิสัยแมวแต่ละตัวด้วยนะ บางตัวก็ติดคนต้องการมนุษย์ บางตัวก็ชอบที่จะอยู่ตัวเดียวมากกว่าปฏิสัมพันธ์กับมนุษย์ 
  • ความเครียดที่เกิดจากแหล่งขับถ่ายไม่เหมาะสม เช่น จำนวนกระบะทรายไม่เหมาะสมน้อยเกินไป , ขนาดไม่เหมาะสม , ไม่สะอาด เป็นต้น 
  • เปลี่ยนอาหารอย่างฉับพลัน 
  • อากาศเปลี่ยนแปลง 
  • มีสมาชิกใหม่เข้ามาในบ้าน ไม่ว่าจะเป็นสัตว์เลี้ยงตัวใหม่ หรือเด็กทารก 
  • มีการต่อเติมบ้านหรือไม่ (เสียงดัง) 
  • มีการเคลื่อนย้ายเฟอร์นิเจอร์หรือไม่ 
  • เจ้าของเปลี่ยนแปลงตารางการทำงานไหม ทำให้ต้องทิ้งแมวไว้ตัวเดียวนานขึ้น 
  • เจ้าของเครียดหรือไม่ 

ขั้นที่สี่เปลี่ยนแปลง: การดูแลแมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบ

ในขั้นนี้คุณผู้อ่านและแมวจะต้องปรับตัวเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมและความเคยชินอย่างมากเลยทีเดียวค่ะ เราจะยกตัวอย่างเหตุการณ์ที่พบได้บ่อยเมื่อเจ้าของแมวจะต้องดูแลแมวป่วยด้วยโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ สามารถอ่านข้ามไปยังหัวข้อที่ต้องการได้เลย 

1.การดูแลแมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบที่เกิดจากนิ่ว

การดูแลแมวในหัวข้อนี้จะขอกล่าวถึงกรณีที่แมวถูกคุณหมอวินิจฉัยมาแล้วว่าเป็นนิ่วที่สามารถใช้อาหารละลายนิ่วได้ เช่น นิ่วในกลุ่มสตรูไวท์ (Struvite) ซึ่งเป็นกลุ่มที่พบได้บ่อย 

วิทยาการการรักษาในปัจจุบันถูกพัฒนาไปไกลมาก เทรนด์การรักษานิ่วในแมวปัจจุบันหากเป็นนิ่วที่ใช้อาหารช่วยได้สัตวแพทย์อาจแนะนำให้เปลี่ยนอาหารแมวเป็นตัวเลือกแรก จากการศึกษาพบว่าการใช้อาหารละลายนิ่วในกลุ่มสตรูไวท์มีประสิทธิภาพละลายนิ่วได้ 100% เริ่มเห็นผลละลายนิ่วตั้งแต่วันที่ 6 หลังเปลี่ยนอาหาร6 

อาหารช่วยละลายนิ่วสตรูไวท์ได้ด้วยการปรับปัสสาวะของแมวให้มีความเป็นกรด (pH<6.4) และลดการตกผลึกของนิ่วสตรูไวท์ การเปลี่ยนอาหารแมวเพื่อละลายนิ่วควรอยู่ภายใต้การดูแลของสัตวแพทย์อย่างเคร่งครัด 

อีกสิ่งหนึ่งที่สามารถช่วยลดโอกาสในการกลับมาเกิดนิ่วซ้ำคือ ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ ช่วยให้แมวทานน้ำเยอะ ๆ เพื่อลดความเข้มข้นของปัสสาวะ และเมื่อแมวต้องไปปัสสาวะบ่อยขึ้น โอกาสในการสะสมตะกอนนิ่วก็จะลดน้อยลงตามไปด้วย และที่สำคัญมาก ๆ เลยก็คือการพาแมวไปตรวจสุขภาพตามคุณหมอนัดเพื่อเฝ้าระวังการกลับมาเป็นนิ่วซ้ำ

เคล็ดลับกระตุ้นให้แมวทานน้ำบ่อยขึ้น 

  • วางชามน้ำและชามอาหารคนละที่ ในบริเวณที่เงียบสงบหรือบริเวณที่แมวต้องการ 
  • แมวแต่ละตัวควรมีชามน้ำเป็นของตัวเอง 
  • น้ำต้องใหม่สะอาดและเต็มชามเสมอ 
  • หลีกเลี่ยงชามน้ำพลาสติกเพราะอาจส่งผลให้กลิ่นและรสชาติของน้ำเปลี่ยนไปได้ แนะนำให้ใช้วัสดุเป็นแก้วหรือเซรามิค 
  • แมวชอบชามน้ำขนาดใหญ่และเตี้ยเพื่อที่แมวจะได้มองเห็นอันตรายรอบตัวในระหว่างทานน้ำ 
  • แมวบางตัวชอบน้ำไหลมากกว่าน้ำนิ่ง 

เปลี่ยนอาหารอย่างไรให้แมวไม่มองบน 

ปัญหาที่ทาสแมวหลายคนกังวลใจ ก็เพราะว่าเจ้านายที่บ้านเลือกกินซะขนาดนั้น การเปลี่ยนอาหารปุ๊บปั๊บมีหวังทำให้แมวเครียดหนักกว่าเดิมแน่ ๆ 

วิธีการ: ใช้เวลาอย่างน้อย 1 สัปดาห์ เริ่มแนะนำอาหารใหม่ในปริมาณน้อย ๆ ก่อน 

เคล็ดลับ: อาหารรักษาโรคมีทั้งสูตรเปียกและเม็ด ลองผสมอาหารเปียกและเม็ดให้เข้ากันก็จะช่วยเพิ่มความน่ากินได้นะ 

หลักการ: ใคร ๆ ก็ไม่ชอบการถูกบังคับ วันแรกแมวอาจจะเมินอาหารใหม่ไปเลยก็ได้ ถือว่าเป็นการแนะนำให้แมวทำความรู้จักกับอาหารใหม่ไปก่อน วันต่อ ๆ มาเมื่อเราเพิ่มปริมาณอาหารใหม่เขาก็จะเริ่มรู้ว่าปริมาณอาหารเก่าที่เขาได้กินมันน้อยลง บวกกับวินัยของเราที่จะไม่ให้ขนมแก่แมวนอกรอบ ก็จะช่วยเพิ่มโอกาสให้เขาต้องลองกินอาหารใหม่

วิธีเปลี่ยนอาหารใหม่ให้แมว

จะต้องกินอาหารโรคนิ่วสตรูไวท์ไปจนถึงเมื่อไหร่ 

อาหารโรคนิ่วมีทั้งสูตรที่สามารถละลายนิ่วที่มีผลให้ปัสสาวะเป็นกรด เช่น Hill’s® Prescription Diet® s/d® Feline สูตรนี้ผู้เชี่ยวชาญไม่แนะนำให้กินเป็นระยะเวลานานติดต่อกัน และสูตรสำหรับป้องกันการเกิดนิ่วซ้ำซึ่งสามารถกินติดต่อกันเป็นระยะเวลานานได้ เช่น Prescription Diet® c/d® Multicare Feline 

หากแมวไม่ได้มีโรคอะไรแทรกซ้อนที่น่าเป็นกังวลมากกว่าโรคนิ่ว ผู้เชี่ยวชาญแนะนำให้แมวกินอาหารเพื่อป้องกันการเกิดโรคซ้ำไปได้จนกระทั่งอายุ 10 ปี เนื่องจากช่วงอายุที่มักพบว่าแมวเป็นนิ่วคือ 2-10 ปี7 อย่างไรก็ตามควรพาแมวไปตรวจร่างกายตามหมอนัดเพื่อประเมินสภาพแมวเป็นประจำและวางแผนเรื่องอาหารร่วมกับคุณหมอ 

2.การดูแลแมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบไม่ทราบสาเหตุ (FIC)

จุดประสงค์ของการรักษา 

โรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบไม่ทราบสาเหตุไม่มียาที่กินแล้วแมวจะหายป่วยได้ทันที เป้าหมายของการรักษาแมวที่ป่วยด้วยโรคนี้คือลดความรุนแรงและความถี่ของการเกิดโรคในครั้งถัดไป

หลักใหญ่ใจความคือโรคนี้มันเกิดมาจากความเครียดเพราะฉะนั้นการรักษาแมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบไม่ทราบสาเหตุจึงเน้นไปที่ 

การจัดการสภาพแวดล้อมเพื่อลดความเครียด (Multimodal environmental modification – MEMO)

การนำแมวที่เป็นสัตว์นักล่าโดดเดี่ยวตามธรรมชาติมาอยู่ร่วมกับสัตว์อื่น ๆ ในบ้าน อาจเป็นสาเหตุที่สร้างความตึงเครียดให้แก่แมวได้ เพราะไม่ใช่แมวทุกตัวจะสามารถปรับวิถีชีวิตให้เป็นไปตามแบบที่พวกเราต้องการ การจัดบ้านโดยเข้าใจธรรมชาติของแมวคือปัจจัยสำคัญในการลดความเสี่ยงของการเกิดโรค 

เชคลิสต์สำหรับแมวที่เลี้ยงในระบบปิด ในเชคลิสต์นี้จะพาเจ้าของแมวไปสำรวจว่าสภาพแวดล้อมที่บ้านของเราตอนนี้เหมาะสมกับแมวแล้วหรือยัง 

อ่านบทความอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการจัดบ้านให้ถูกใจแมว 

Cougar x Gatoro จัดบ้านให้ถูกใจแมว

แมวตีกันและการแก้ปัญหาระยะยาว

การจัดการอาหาร

เป้าหมายของการใช้อาหารช่วยรักษาโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบก็เพื่อที่จะลดความเข้มข้นของปัสสาวะลง และกระตุ้นให้แมวไปปัสสาวะให้บ่อยขึ้น  

นอกจากนั้นอาหารที่ช่วยในกรณีแมวเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบไม่ทราบสาเหตุบางยี่ห้อเพิ่มคุณสมบัติที่ช่วยลดความเครียดในแมวได้อีกด้วยโดยมีส่วนประกอบของ 

L-tryptophan สารตั้งต้นของ ซีโรโทนิน (Serotonin) มีส่วนช่วยรักษาสมดุลของสารสื่อประสาท มีผลบรรเทาภาวะเครียดในแมว 

Hydrolyzed Casein มีผลต่อ GABA Receptor บรรเทาอาการซึมเศร้า 

Omega-3 ลดการอักเสบในทางเดินปัสสาวะ 

Antioxidant วิตามินอีและเบต้าคาร์โรทีน ช่วยลดอนุมูลอิสระที่เกิดในร่างกาย 

มีอาหารรักษาโรคให้เจ้าของแมวได้เลือกสรรตามใจชอบทั้งรูปแบบเม็ดและแบบเปียก ลองปรึกษากับสัตวแพทย์ผู้ดูแลแมวให้เลือกอาหารที่เหมาะสมให้แมวในกรณีนี้ดูค่ะ 

ยา 

ถ้าพูดถึงยาและบทบาทในการรักษาโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบไม่ทราบสาเหตุ การจัดการสิ่งแวดล้อมและอาหารคือพระเอกและนางเอก ยาเป็นตัวประกอบ 

ซึ่งในส่วนนี้ขอให้เป็นหน้าที่ของหมอในการจ่ายยาให้แมว อย่างที่บอกไปว่ายาคือตัวประกอบ เพราะฉะนั้นเจ้าของสัตว์และหมอต้องมานั่งคุยกันก่อนว่ามันคุ้มหรือไม่กับการที่เราจะต้องต่อสู้กับแมวเพื่อที่จะป้อนยาให้แมว ซึ่งสำหรับแมวบางตัวแล้วเนี่ยการถูกจับบังคับเพื่อป้อนยาแมวก็สามารถสร้างความเครียดได้อย่างมากมายเลยทีเดียว 

ส่งท้าย

สาเหตุยอดฮิตที่ทำให้แมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบคือ เกิดขึ้นเองโดยไม่ทราบสาเหตุ (57.7%) นิ่ว (30.9%) และติดเชื้อ (11.5%) เมื่อพบแมวแสดงอาการ เบ่งฉี่ เข้า ๆ ออก ๆ กระบะทรายบ่อย ฉี่เป็นเลือด เลียอวัยวะเพศบ่อย หรือแมวฉี่ไม่ออก ควรรีบพาแมวไปหาหมอเพื่อหาสาเหตุ เพราะอาการแมวฉี่ไม่ออกอันตรายถึงชีวิตและแมวจะมีความเจ็บปวดทรมานมาก 

ถ้าบทความยาวไปจำอะไรไม่ได้ ขอให้จำวิธีการสังเกตท่าฉี่ปกติและไม่ปกติ อย่างน้อยหากแมวเป็นอะไรไปก็จะได้เจ้าของแมวนี่แหละที่จะช่วยแมวได้อย่างทันท่วงที หากไม่แน่ใจให้ถ่ายวิดิโอตอนแมวฉี่เอาไว้เพื่อช่วยคุณหมอในการวินิจฉัยโรคได้เลยค่ะ 

กระเพาะปัสสาวะอักเสบแบบไม่ทราบสาเหตุ นักวิจัยเชื่อว่าความเครียดมีส่วนอย่างมากในการพัฒนาโรค แมวตัวไหนเป็นแล้วจะมีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำได้อีกสูง เพราะฉะนั้นควรให้ความสำคัญกับการจัดการสิ่งแวดล้อมเพื่อลดความเครียดและการจัดการอาหารที่เหมาะสม 

การรักษาสัตว์เป็นศาสตร์และศิลป์อย่างหนึ่ง สัตว์ที่เป็นโรคเดียวกันอาจใช้วิธีการวินิจฉัยและการรักษาที่ต่างกันขึ้นอยู่กับปัจจัยหลาย ๆ อย่าง ในบทความนี้เราจึงเน้นบ่อยมากว่าให้ปรึกษาหมอเจ้าของสัตว์เพื่อประโยชน์ของตัวสัตว์เอง และไม่มีใครที่จะรู้ดีไปกว่าหมอเจ้าของเคสอีกแล้ว บทความนี้ถูกเขียนขึ้นมาเพื่อให้เจ้าของสัตว์มีความเข้าใจโรคนี้มากขึ้นว่าทำไมถึงเป็น ๆ หาย ๆ ไม่หายขาดสักที บางทีถ้าเราลองเปลี่ยนสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสมกับการเลี้ยงแมวดูใหม่ เราอาจจะช่วยให้แมวของเรามีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นโดยที่ไม่ต้องเสียเวลาและเงินมากมายเลย 

ใครมีประสบการณ์อยากแชร์เรื่องราวของแมวเป็นกระเพาะปัสสาวะอักเสบ สามารถเล่าให้พวกเราฟังได้ในกล่องความคิดเห็นด้านล่างนี้เลยค่ะ 


อ้างอิง 

https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/1098612X19862887 

2, 4, 5 Piyarungsri, K., Tangtrongsup, S., Thitaram, N., Lekklar, P. and Kittinuntasilp, A., 2020. Prevalence and risk factors of feline lower urinary tract disease in Chiang Mai, Thailand. Scientific Reports, 10(1).

3 Pusoonthornthum, R., Pusoonthornthum, P. & Osborne, C. A. Risk Factors for Feline Lower Urinary Tract Diseases in Thailand. Thai J. Vet. Med. 42, 517–522 (2012). 

6,7 https://www.vetmed.umn.edu/sites/vetmed.umn.edu/files/feline_struvite_uroliths.pdf 

เชคลิสต์การจัดบ้านให้แมวถูกแปลมาจาก

https://indoorpet.osu.edu/veterinarians/environmental-enrichment-resources-and-references

เราใช้คุกกี้เพื่อพัฒนาประสิทธิภาพ และประสบการณ์ที่ดีในการใช้เว็บไซต์ของคุณ คุณสามารถศึกษารายละเอียดได้ที่ นโยบายความเป็นส่วนตัว และสามารถจัดการความเป็นส่วนตัวเองได้ของคุณได้เองโดยคลิกที่ ตั้งค่า

ตั้งค่าความเป็นส่วนตัว

คุณสามารถเลือกการตั้งค่าคุกกี้โดยเปิด/ปิด คุกกี้ในแต่ละประเภทได้ตามความต้องการ ยกเว้น คุกกี้ที่จำเป็น

ยอมรับทั้งหมด
จัดการความเป็นส่วนตัว
  • คุกกี้ที่จำเป็น
    เปิดใช้งานตลอด

    ประเภทของคุกกี้มีความจำเป็นสำหรับการทำงานของเว็บไซต์ เพื่อให้คุณสามารถใช้ได้อย่างเป็นปกติ และเข้าชมเว็บไซต์ คุณไม่สามารถปิดการทำงานของคุกกี้นี้ในระบบเว็บไซต์ของเราได้

  • คุกกี้เพื่อการวิเคราะห์

    คุกกี้ประเภทนี้จะทำการเก็บข้อมูลการใช้งานเว็บไซต์ของคุณ เพื่อเป็นประโยชน์ในการวัดผล ปรับปรุง และพัฒนาประสบการณ์ที่ดีในการใช้งานเว็บไซต์ หากท่านไม่ยินยอมให้เราใช้คุกกี้นี้ เราจะไม่สามารถวัดผล ปรับปรุง และพัฒนาเว็บไซต์ได้

  • คุกกี้เพื่อปรับเนื้อหาให้เข้ากับกลุ่มเป้าหมาย

    คุกกี้ประเภทนี้จะเก็บข้อมูลต่าง ๆ รวมทั้งข้อมูลวส่วนบบุคลเกี่ยวกับตัวคุณเพื่อเราสามารถนำมาวิเคราะห์ และนำเสนอเนื้อหา ให้ตรงกับความเหมาะสมกับความสนใจของคุณ ถ้าหากคุณไม่ยินยอมเราจะไม่สามารถนำเสนอเนื้อหาและโฆษณาได้ไม่ตรงกับความสนใจของคุณ

บันทึกการตั้งค่า