การเลี้ยงแมวในปัจจุบันไม่ใช่การเลี้ยงไว้เป็นสัตว์เลี้ยงอีกต่อไป เมื่อมนุษย์ตกเป็นทาสแมว การเฝ้ามองดูเหล่าเจ้านายเล่นอย่างมีความสุข นอนหลับสบาย และได้เฝ้าสังเกตพฤติกรรม ถือเป็นความสุขของทาสแมวที่แท้จริง การจัดบ้านเราให้กลายเป็นบ้านแมว โดยเข้าใจลึกซึ้งถึงพฤติกรรมของแมว จะทำให้แมวมีความพอใจและความสุข แล้วทาสแมวอย่างเราก็มีความสุขตามไปด้วย
กาโตโระจับมือกับเพจคูก้า พาทาสแมวมาแต่งบ้านตามใจแมวเหมียว จัดพื้นที่บ้านเราให้กลายเป็นบ้านแมวที่อบอุ่น สนุก ตอบสนองต่อพฤติกรรมและความต้องการตามธรรมชาติของแมว
พฤติกรรม การตกแต่งบ้านและความสุขของแมว
การเปลี่ยนแปลงบ้านเราเป็นบ้านแมว เริ่มจากสร้างความเข้าใจในพฤติกรรมตามธรรมชาติของแมว เนื่องจากแมวเป็นสัตว์เลี้ยงที่ยังหลงเหลือความเป็นสัตว์ป่า มีลักษณะนิสัยและความต้องการที่เฉพาะตัว เมื่อแมวถูกนำมาเลี้ยงในบ้าน แน่นอนว่าแมวต้องสูญเสียพฤติกรรมบางอย่างตามธรรมชาติของแมวไป เนื่องจากข้อจำกัดด้านพื้นที่ การจัดบ้านอย่างเข้าใจแมวจึงช่วยทำให้แมวของท่านเข้าใกล้ความเป็นแมวมากขึ้น และรับรองว่าแมวจะมีความสุขมากขึ้นอย่างแน่นอน
รู้หรือไม่ พฤติกรรมปกติของแมวที่ขาดหายไปเมื้อเลี้ยงในบ้าน คือ การออกล่าเหยื่อ การออกสำรวจพื้นที่ และ
การพบสิ่งมีชีวิตชนิดอื่น ๆ แมวต้องการกิจกรรมร่วมกันกับแมวตัวอื่นหรือเจ้าของ รวมทั้งการเล่นกับเหยื่อก็เป็นกิจกรรมที่แมวชอบมากเช่นกัน
จัดบ้านตามใจแมวเหมียว
1.แมวเหมียวโลกส่วนตัวสูง
พฤติกรรมแมวตามธรรมชาติเป็นสัตว์ที่มีอาณาเขตและชอบความเป็นส่วนตัว บางครั้งแมวไม่ได้อยากอยู่ใกล้มนุษย์หรือแมวตัวอื่นตลอดเวลา แมวมักจะชอบหลบหามุมนอนเงียบ ๆ เย็น ๆ และสามารถซ่อนตัวได้เมื่อรู้สึกไม่ปลอดภัย
การจัดบ้านแมวเพื่อให้มีมุมส่วนตัว เจ้าของสามารถวางอุปกรณ์ เช่น วางกล่องใส่เบาะนุ่ม ๆ ไว้ในที่เงียบสงบและอบอุ่น เช่น ใต้บันได ใต้เตียง หรือซ่อนกล่องนอนแมวไว้หลังเฟอร์นิเจอร์ขนาดใหญ่ สำหรับแมวบางตัวชอบพื้นที่แคบขนาดพอดีตัว เช่น ลิ้นชักเก็บของ ตู้หนังสือ หรือกล่อง นอกจากนั้นแมวบางตัวยังสบายใจที่จะนอนบนเก้าอี้หรือมุมเดิม แม้ไม่ใช่พื้นที่ส่วนตัวเพราะมีกลิ่นฟีโรโมนแสดงความเป็นเจ้าของพื้นที่อยู่
2.แมวเหมียวนักปีน
แมวมีพฤติกรรมปกติคือชอบปีนป่าย ชอบไต่ไปตามที่สูง เพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการปีนป่ายของแมวลองจัดบ้านแมวให้เป็นพื้นที่แนวตั้งไล่ระดับเป็นชั้น ๆ ถ้าไม่มีอุปกรณ์ในส่วนนี้ เพียงคุณจัดพื้นที่หลังตู้หรือชั้นวางของให้เรียบร้อย ให้แมวพร้อมกระโดดขึ้นไปสำรวจก็เป็นการกระตุ้นพฤติกรรมการปีนป่ายของแมวได้เช่นกัน
ระวัง!! การวางของเกะกะและพื้นผิวลื่น ๆ อาจเป็นอันตรายต่อแมวได้
3.แมวเหมียวนักสำรวจและมีความสนใจธรรมชาติรอบ ๆ ตัว
พฤติกรรมการสำรวจพื้นที่ต่าง ๆ เป็นพฤติกรรมปกติ โดยเฉพาะอย่างยิ่งแมวที่เลี้ยงแบบปล่อยนอกบ้าน พบว่าแมวออกเดินทางสำรวจพื้นที่รอบบ้านได้ไกลหลายกิโลเมตรในแต่ละคืน1 เมื่อแมวเหมียวต้องอยู่ในบ้านทำให้พฤติกรรมการสำรวจนี้หายไป บางครั้งเจ้าของอาจสังเกตได้ว่าแมวเหมียวที่บ้านชอบมองหน้าต่างและดูตื่นเต้นมากเมื่อเห็นการเคลื่อนไหวจากภายนอก เช่น ชอบส่องนก และมองผู้คนที่เดินผ่านไปมา
การจัดบ้านสำหรับกระตุ้นพฤติกรรมนักสำรวจนี้ แบ่งเป็น 2 ส่วนคือ
3.1)จัดบริเวณริมหน้าต่างที่มีแสงแดดให้แมวไว้ส่องมองธรรมชาติรอบ ๆ ตัว
แมวทุกตัวชอบแสงแดดโดยเฉพาะในตอนเช้า และแมวจะรู้สึกปลอดภัยมากขึ้นในการเฝ้ามองออกไปนอกบ้าน ถ้ามีผ้าม่าน กล่องหรือมุมเล็ก ๆ ให้หลบ เมื่อรู้สึกไม่ปลอดภัย
3.2)กระตุ้นให้แมวออกสำรวจภายในบ้าน
โดยการซ่อนอาหารไว้ตามจุดต่างๆ หรือซ่อนของเล่น โดยเฉพาะอย่างยิ่งของเล่นที่มีกลิ่นของกัญชาแมว (catnip) จะกระตุ้นให้แมวตื่นเต้นอยากออกสำรวจหาที่มาของกลิ่นมากยิ่งขึ้น
รู้หรือไม่ แมวที่ขาดพฤติกรรมนักสำรวจ อาจเกิดปัญหาสุขภาพตามมาได้ เช่น อ้วน แมวเบื่อหน่าย เพราะไม่มีกิจกรรมอื่นใดนอกจากกิน ๆ นอน ๆ นอกจากนั้นยังพบวาแมวที่เบื่อมาก ๆ อาจมีการเลียทำความสะอาดตัวเองมากเกินไป (over-grooming problem) จนกลายเปนโรคผิวหนังตามมา
4.แมวเหมียวชอบกิจกรรมการเล่นแบบนักล่า
พฤติกรรมการเล่นและการล่าเหยื่อ เป็นพฤติกรรมตามธรรมชาติของสัตว์ตระกูลแมวที่มักจะออกล่าเหยื่อเวลากลางคืน และเล่นกับเหยื่อก่อนที่จะกินเสมอ เมื่อแมวต้องมาใช้ชีวิตในบ้าน ทำให้พฤติกรรมออกล่าเหยื่อหายไป เจ้าของอาจสังเกตว่าแมวมักชวนกันเล่นเวลากลางคืนมากกว่ากลางวัน และบางครั้งเล่นด้วยความรุนแรง เช่น เล่นไล่ตะครุบเพื่อนแมวด้วยกัน เล่นของเล่นหรือบางตัวชอบเล่นกัดมือเจ้าของ เป็นต้น
เจ้าของสามารถกระตุ้นพฤติกรรมการเล่นนี้ได้ด้วยของเล่นที่เคลื่อนไหวได้ เช่น ไม้ตกแมว ของเล่นขนาดพอดี ๆ สำหรับแมวไล่ตะครุบ ก็ช่วยความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างเจ้าของกับแมวได้ โดยเฉพาะแมวที่เลี้ยงตัวเดียว เจ้าของควรให้ความสนใจเป็นพิเศษ เพราะถ้าแมวไม่ได้เล่นแบบนักล่า อาจทำให้แมวเบื่อหน่ายและความสุขของแมวจะหมดไป
5.สร้างความผ่อนคลายด้วยกลิ่น
แมวชอบกลิ่นบางอย่างเป็นพิเศษ เช่น กลิ่นของกัญชาแมว กลิ่นฟีโรโมนสำหรับแมว เป็นต้น กลิ่นเหล่านี้ช่วยสร้างบรรยากาศภายในบ้านให้แมวผ่อนคลาย สงบและมีความสุข
กลิ่นน้ำหอมต่าง ๆ อาจทำให้แมวรู้สึกไม่สบายตัว เพราะการรับรู้กลิ่นที่ดีมากกว่าของมนุษย์หลายเท่า น้ำหอมของเราอาจกลายเป็นกลิ่นเหม็น สำหรับแมวก็ได้
นอกจากนั้นการทำความสะอาดเบาะหรือที่นอนของแมวแบบสะอาดเอี่ยม อาจสร้างความไม่สบายใจให้แมว เนื่องจากแมวเป็นสัตว์ที่แสดงอาณาเขตและแสดงความเป็นเจ้าของด้วยฟีโรโมนหรือต่อมกลิ่นบริเวณใต้คางและก้น ภายหลังทำความสะอาดถ้าอยากให้กลิ่นกลับคืนมา ลองเอาเบาะมาถูใต้คาง แมวก็จะรับรู้ได้ว่านี่เป็นเบาะประจำตัวอันเดิม
ความต้องการพื้นฐานของแมว
อาหาร
ทดลองวางอาหารแมวไว้หลาย ๆ ที่ หรือซ่อนขนมไว้ตามจุดต่าง ๆ ให้แมวออกตามหา หรือใช้ของเล่นที่ซ่อนขนมไว้ข้างในให้แมวใช้ความพยายามก่อนได้ขนมเป็นรางวัล หลีกเลี่ยงการให้อาหารแบบบุฟเฟ่ต์ เพราะจะทำให้แมวอ้วนได้ง่าย
น้ำสะอาด
คำถามที่ว่า “ทำไมแมวไม่ชอบกินน้ำ” อาจมีสาเหตุมาจาก
- กลิ่นของน้ำที่แมวรู้สึกไม่ชอบ เช่น ไม่ได้เปลี่ยนน้ำหรือน้ำประปาที่กลิ่นแรง
- แมวอาจไม่ชอบถ้วยน้ำที่ใช้ เพราะแมวไม่ชอบให้หนวดสัมผัสขอบถ้วยเวลากินน้ำ ดังนั้น ชามน้ำจึงควรใหญ่กว่าส่วนหัวของแมว และมีน้ำสะอาดเต็มอยู่เสมอ
กระบะทราย
จำนวนกระบะทรายสำหรับแมวตามทฤษฎีคือ จำนวนแมว + 1 จะเท่ากับจำนวนกระบะทรายที่เหมาะสม และควรวางให้กระจายไปตามพื้นที่ต่าง ๆ โดยเฉพาะบ้านที่เลี้ยงแมวหลายตัว ถ้ากระบะทรายไม่เพียงพอหรือวางไว้ใกล้กัน แมวซึ่งเป็นสัตว์มีอาณาเขตอาจไม่ยอมใช้กระบะทรายร่วมกับแมวตัวอื่น แมวกลั้นอุจจาระและปัสสาวะเป็นสาเหตุการเกิดโรคแมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบและท้องผูกตามมา
ของเล่นแมว
เพื่อกระตุ้นพฤติกรรมการล่าเหยื่อ เช่น ไม้ตกแมว ส่วนของเล่นแมวที่มีกลิ่นฟีโรโมนหรือกัญชาแมวก็ช่วยให้แมวเล่นสนุกและผ่อนคลายไปพร้อมกัน นอกจากนั้นแมวยังต้องการลับเล็บ ถ้าไม่อยากให้แมวเหมียวทำลายเฟอร์นิเจอร์ ควรหาอุปกรณ์สำหรับลับเล็บมาไว้ให้แมวด้วย
ต้นไม้ภายในบ้าน
แมวบางตัวมีพฤติกรรมตามธรรมชาติคือชอบกินหญ้าหรือต้นไม้ อาจเพราะชอบเล่น ชอบกลิ่นหรือรส และแมวบางตัวที่กลืนขนลงไปมาก ๆ เมื่อรู้สึกไม่สบายท้อง ก็จะกินหญ้าหรือต้นไม้เพื่ออาเจียนเอาก้อนขนออกมา ดังนั้นเจ้าของควรแน่ใจว่าหญ้าหรือต้นไม้ที่ปลูกในบ้านไม่เป็นอันตรายต่อแมว อ่านบทความ “ทำไมสุนัขและแมวจึงกินหญ้า”
ตรวจสอบรายชื่อต้นไม้ที่ปลอดภัยที่นี่
บทสรุป
จัดบ้านตามใจแมวเหมียว อาศัยปัจจัยหลายอย่างทั้งพื้นที่ภายในบ้าน อุปกรณ์และสิ่งอำนวยความสะดวกของแมว ซึ่งแตกต่างกันไปตามงบประมาณของเจ้าของ นั่นไม่จำเป็นว่าต้องลงทุนสูงเพื่อสรรหาอุปกรณ์ราคาแพงให้แมว เพียงแค่เข้าใจความต้องการพื้นฐานและพฤติกรรมของเจ้าเหมียว เราก็สามารถประยุกต์ใช้วัสดุอุปกรณ์ง่าย ๆ ที่มีอยู่ในบ้าน รวมทั้งจัดสรรพื้นที่ใช้สอยให้เป็นสัดส่วนและปลอดภัยให้กับแมวได้ ไม่ต่างจากอุปกรณ์ราคาแพงเลยล่ะ
อ้างอิง
1.https://mashable.com/2016/05/26/cat-roam-maps/
2.https://icatcare.org/advice/making-your-home-cat-friendly/
3.https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/1098612×13477537
