ทำไมกันนะ แมวเหมียวแสนดีกลายเป็นแมวฉี่ไม่เป็นที่สุดเลอะเทอะ

แมวเหมียวที่เคยรักสะอาดกลับทำพฤติกรรมไม่น่ารัก เหล่าทาสแมวต้องเคยเผชิญปัญหาแมวฉี่ไม่เป็นที่อย่างน้อยสักครั้งในชีวิต ทั้งที่ตามสัญชาตญาณแมวสามารถขับถ่ายในกระบะทรายได้ด้วยตัวเองโดยไม่ต้องมีใครสอน แต่วันหนึ่งพวกเขากลับเปลี่ยนไปกลายเป็นแมวเลอะเทอะ แมวจงใจแกล้งเราหรือเกิดอะไรขึ้นกับแมวกันแน่นะ

แมวฉี่ไม่เป็นที่ แมวไม่ฉี่ในกระบะทราย เพราะอะไร

“แมวฉี่ไม่เป็นที่เพราะมีสาเหตุ แมวไม่ได้แกล้งทำนิสัยไม่น่ารัก การลงโทษแมวด้วยความรุนแรงนอกจากแมวจะไม่เข้าใจว่าเขาทำผิดอะไร ยังอาจส่งผลให้ความสัมพันธ์ภายในบ้านแย่ลงอีกด้วย”

อะไรเป็นสาเหตุที่ทำให้เจ้าเหมียวมีพฤติกรรมเปลี่ยนแปลงไปกลายเป็นแมวฉี่ไม่เป็นที่ แมวไม่ฉี่ในกระบะทราย แต่กลับฉี่ใส่เฟอร์นิเจอร์ชิ้นใหม่ ฉี่สเปรย์ใส่ผนังหรือฉี่ตามซอกตามมุมต่าง ๆ ไม่จบแค่นั้น แมวยังคงวนเวียนกลับไปฉี่ใส่ที่เดิมซ้ำ ๆ จนลืมไปเลยว่ามีกระบะทรายอยู่ในบ้าน

• กระบะทรายไม่สะอาด ปัญหายอดฮิตและเป็นสิ่งแรกที่เจ้าของควรนึกถึงหากเจ้าเหมียวไปฉี่ที่อื่นที่ไม่ใช่กระบะทราย ใครจะอยากเข้าห้องน้ำสกปรกที่มีของเสียกองทับถมล่ะ จริงมั้ย?
• ทรายแมวไม่ถูกใจ นอกจากทรายแมวต้องสะอาดเอี่ยมแล้ว กลิ่นและลักษณะของทรายแมวก็อาจเป็นสาเหตุที่ทำให้แมวไม่อยากใช้ห้องน้ำได้นะ ทรายแมวอาจจะกลิ่นแรงเกินไป ปริมาณน้อยเกินไป แข็งหรือนิ่มจนเกินไป สาเหตุเหล่านี้ส่งผลต่อแมวเหมียวอย่างไม่น่าเชื่อ
• จำนวนกระบะทรายไม่เพียงพอกับแมว บ้านไหนเลี้ยงแมวหลายตัวอาจประสบปัญหาแมวไม่อยากใช้กระบะทรายร่วมกันหรือเหตุการณ์รุนแรงจนทำให้แมวตีกัน เนื่องจากกลิ่นอึและฉี่แมวเป็นสัญลักษณ์แสดงอาณาเขต แมวมีนิสัยรักความเป็นส่วนตัวมักหลีกเลี่ยงที่จะใช้กระบะทรายที่มีฉี่หรืออึของแมวตัวอื่นอยู่ ไม่น่าเชื่อว่าจำนวนกระบะทรายที่น้อยเกินไปอาจสร้างสงครามภายในบ้านได้ 

“จำนวนกระบะทรายที่แนะนำแบบจำง่าย ๆ คือ จำนวนแมว + 1 และควรวางตามตำแหน่งต่าง ๆ ทั่วบ้าน เน้นสถานที่เงียบสงบ ไกลจากประตู หน้าต่างและเครื่องใช้ไฟฟ้าที่มีเสียงดังรบกวนแมว”

อ่าน วิธีการสงบศึกระยะยาวจากแมวตีกัน

• แมวป่วยที่มีปัญหาระบบปัสสาวะ เช่น แมวเป็นนิ่ว แมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบ แมวฉี่ไม่ออก แมวฉี่กระปริบกระปรอย ความผิดปกติเหล่านี้เจ้าของอาจสังเกตเห็นแมวพยายามเบ่งฉี่ เข้า ๆ ออก ๆ กระบะทราย ฉี่นานกว่าปกติ ในขณะเดียวกันก็อาจพบว่าแมวฉี่หยดไปทั่วบ้านหรือแมวไม่ฉี่ในกระบะทรายเพราะปวดฉี่จนเข้ากระบะทรายไม่ทัน

อ่าน 4 ขั้นตอนพิชิตปัญหาแมวกระเพาะปัสสาวะอักเสบ

• แมวแก่มักมีปัญหาแมวฉี่ไม่เป็นที่มากกว่าแมวเด็ก เนื่องจากสุขภาพที่เริ่มทรุดโทรม เช่น ข้อเสื่อม โรคไต โรคเบาหวานและฮอร์โมนที่ผิดปกติ เป็นต้น โรคต่าง ๆ เหล่านี้ส่งผลให้แมวแก่กินน้ำเยอะและฉี่เยอะกว่าปกติ ต้องเข้าห้องน้ำบ่อย ๆ ในขณะเดียวกันก็มีปัญหาข้อเสื่อม ปวดหลัง ปวดสะโพก ก้าวขาลำบากจนไม่สามารถเข้ากระบะทรายได้ ทำให้แมวไม่ฉี่ในกระบะทราย
• พฤติกรรมแมวฉี่ไม่เป็นที่มีความสัมพันธ์กับเพศหรือไม่ คำตอบคือ แมวฉี่ไม่เป็นที่ตัวผู้พบได้มากพอ ๆ กันกับแมวฉี่ไม่เป็นที่ตัวเมีย พฤติกรรมแสดงอาณาเขตพบได้ในแมวทุกตัว ทุกเพศและทุกวัย แมวจะแสดงความเป็นเจ้าของสิ่งต่าง ๆ หรือแม้แต่มนุษย์ ด้วยการถูไถให้กลิ่นฟีโรโมนจากต่อมกลิ่นบริเวณใบหน้า คางและก้น รวมทั้งฉี่สเปรย์หรือทิ้งกลิ่นอึไว้ เพื่อแสดงความเป็นเจ้าของ เจ้าเหมียวมาถูไถพวกเราอย่างมีเป้าหมาย น้องไม่ได้มาอ้อนอย่างที่เราเข้าใจ

Fact: ฉี่สเปรย์ ไม่ใช่การฉี่แบบปกติในกระบะทรายนะ แต่คือการยืนฉี่เพื่อพ่นละอองฉี่ให้กระจายไปติดวัตถุเป้าหมายของเจ้าเหมียว การทำหมันเป็นวิธีเดียวที่จะลดพฤติกรรมฉี่ไม่เป็นที่เพื่อสร้างอาณาเขตในระยะยาวได้

แมวส่วนใหญ่ที่ทำหมันลดโอกาสฉี่สเปรย์อย่างได้ผล แต่โลกนี้ไม่มีอะไร 100% ยังคงมีแมวตัวผู้ทำหมัน 10% และแมวตัวเมียทำหมัน 5% ที่ยังคงฉี่สเปรย์⁶

ความเครียด เป็นปัญหายิ่งใหญ่ของแมวและทาสแมวโดยเฉพาะแมวที่เลี้ยงระบบปิดและมีแมวมากกว่า 1 ตัวในบ้าน แมวสร้างอาณาเขตของตัวเองด้วยฟีโรโมน แมวบางตัวฉี่สเปรย์เพื่อสร้างอาณาเขตและแสดงความเป็นเจ้าของสิ่งต่าง ๆ ในบ้าน หากของใช้ส่วนตัว เช่น กระบะทราย ชามน้ำ ชามอาหาร ของเล่นหรือเบาะนอนไม่เพียงพอ แมวอย่างน้อย 1 ตัวภายในบ้านจะเกิดความเครียดอย่างแน่นอนโดยเฉพาะแมวที่มักถูกเพื่อน ๆ รังแก

Tip: ผลิตภัณฑ์เลียนแบบกลิ่นฟีโรโมน (Feliway) เป็นทางเลือกในการช่วยบำบัดพฤติกรรมแมวฉี่ไม่เป็นที่ การทดลองพบว่าแมว 1 ใน 3 ที่ใช้ Feliway หยุดพฤติกรรมฉี่สเปรย์ได้เพราะกลิ่นฟีโรนโมนช่วยผ่อนคลายความเครียด อย่างไรก็ตามจำนวนแมวที่ในการทดลองยังเป็นแมวกลุ่มเล็ก ๆ และไม่ใช่แมวทุกตัวที่เคลิ้มไปกับกลิ่นฟีโรโมน^6,7 

อ่าน 5 นิสัยแมว เช็คกันเลยว่าเจ้าเหมียวของเรานิสัยเป็นอย่างไร

วิธีป้องกันแมวฉี่ไม่เป็นที่

• เตรียมกระบะทรายให้เพียงพอและเหมาะสมกับแมว ทั้งจำนวนกระบะทราย ขนาดของกระบะ ชนิดของทรายแมว ความสะอาดของกระบะ สถานที่วางกระบะทรายที่เงียบสงบและปลอดภัย แมวไม่ต้องหวาดระแวงในขณะขับถ่าย

Tip: แมวชอบกระบะทรายที่มีฝาปิดมากกว่าแบบเปิดโล่ง พวกเขาจะรู้สึกปลอดภัยมากขึ้นเวลาทำธุระส่วนตัว

• ลดความเครียดของแมวเหมียวที่ต้นเหตุ เจ้าของอาจต้องใช้เวลาติดตามสังเกตพฤติกรรมแมวที่ดูเครียดว่าเกิดอะไรขึ้น ทำไมแมวจึงไม่มีความสุข แมวอาจโดนเพื่อนแกล้ง แมวเครียดจากการเปลี่ยนแปลงภายในบ้าน แมวหลายตัวอยู่รวมกันอย่างแออัดและสลับกันฉี่สเปรย์เพื่อจองของใช้ภายในบ้านหรือแมวต้องการความสนใจจากเจ้าของ การจัดบ้านตามใจแมวอาจช่วยลดความเครียดของแมวและสงบศึกภายในบ้านได้
• ทำหมันเพื่อแก้ปัญหาในระยะยาวทั้งแมวฉี่ไม่เป็นที่ตัวผู้และตัวเมีย เพราะการทำหมันเป็นการลดฮอร์โมนเพศของแมวลง ทำให้พฤติกรรมหวงอาณาเขตของแมวในช่วงวัยเจริญพันธุ์ลดน้อยลงด้วย
• เจ้าของให้ความสนใจและมีเวลาให้แมวมากพอที่จะสังเกตความผิดปกติต่าง ๆ เพราะแมวฉี่ไม่เป็นที่ บางครั้งมักบ่งบอกว่าแมวเหมียวของเรากำลังป่วย
• กำจัดกลิ่นฉี่แมวทุกที่ทั่วบ้านให้หมดไปเหลือไว้เพียงกระบะทรายสะอาด ๆ พร้อมให้แมวได้นั่งฉี่อย่างสบายใจ 

วิธีกำจัดกลิ่นฉี่แมวให้หมดไปจากบ้าน

กลิ่นฉี่ของเจ้าเหมียวมันช่างรุนแรงเหลือเกิน มนุษย์ยังได้กลิ่นตุ่ย ๆ แต่อิทธิพลของกลิ่นฉี่สำหรับแมวนั้นมันรุนแรงยิ่งกว่า เพราะจมูกแมวมีสัมผัสรับกลิ่นที่ดีกว่ามนุษย์หลายเท่า กลิ่นฉี่แมวที่ติดอยู่ตามบริเวณต่าง ๆ ของบ้านจะดึงดูดแมวให้กลับไปฉี่ที่เดิมซ้ำ ๆ จนแมวไม่ฉี่ในกระบะทรายอีกต่อไป

วิธีป้องกันแมวฉี่ไม่เป็นที่คือ กำจัดกลิ่นฉี่แมวที่ติดอยู่ตามบริเวณต่าง ๆ ให้หมดไป ซึ่งเราสามารถกำจัดกลิ่นฉี่แมวได้ง่าย ๆ ด้วยตัวเอง ดังนี้

• วิธีกำจัดกลิ่นฉี่แมวด้วยผลิตภัณฑ์กำจัดกลิ่นด้วยเอนไซม์ (Enzyme-based cleaner) หรือน้ำหมักชีวภาพ ซึ่งผลิตขึ้นมาเพื่อกำจัดกลิ่นฉี่แมวและอึแมวโดยเฉพาะ (กลิ่นฉี่และอึของสุนัขก็ใช้ผลิตภัณฑ์ได้เช่นกัน) ความพิเศษอยู่ตรงที่เอนไซม์ช่วยกำจัดทั้งกลิ่นและคราบเปื้อนพร้อมทั้งฆ่าแบคทีเรียที่ปนอยู่ในฉี่แมว ทำให้บริเวณนั้นสะอาดโดยไม่ทำลายพื้นผิวและที่สำคัญที่สุด กลิ่นของผลิตภัณฑ์ไม่รุนแรง เป็นมิตรกับทั้งคนและแมว
• วิธีกำจัดกลิ่นฉี่แมวแบบโฮมเมดด้วยน้ำเปล่า น้ำส้มสายชูและผงฟู (Baking soda) สามสิ่งที่หาได้ง่าย ๆ ที่บ้านแต่มีประสิทธิภาพดีเยี่ยมในการกำจัดคราบและกลิ่นฉี่แมว โดยเริ่มจากซับฉี่แมวออกให้มากที่สุดแล้วโรยผงฟูลงไป ทิ้งไว้ประมาณ 10 นาที ผสมน้ำเปล่ากับน้ำส้มสายชูในอัตราส่วน 1:1 ฉีดพรมลงไปบนผงฟูที่โรยทิ้งไว้ ค่อย ๆ เช็ดทำความสะอาดพื้นผิวที่เปื้อน ทำซ้ำหลาย ๆ ครั้งจนคราบจางหายไป ข้อเสียของวิธีนี้คือ กลิ่นน้ำส้มสายชูจะฟุ้งไปทั้งห้องนาน 2-3 วัน
• หลีกเลี่ยงการใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนประกอบของแอมโมเนีย (Ammonia) เช่น ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดบางชนิด น้ำยาเช็ดกระจก หรือแม้แต่การใช้ยาดมแอมโมเนียในการดับกลิ่นฉี่แมว เพราะแอมโมเนียเป็นส่วนประกอบนึงของฉี่แมวและจะดึงดูดให้แมวฉี่ไม่เป็นที่ยิ่งกว่าเดิม
• ทำความสะอาดกระบะทรายให้สะอาดอยู่เสมอ อึและฉี่แมวที่กองรวมกันนอกจากแมวไม่ฉี่ในกระบะทรายแล้ว กระบะมอมแมมยังส่งกลิ่นฟุ้งไปทั่วบ้านและเป็นแหล่งเพาะเชื้อโรคด้วยนะ

บทสรุป

แมวฉี่ไม่เป็นที่ แมวไม่ฉี่ในกระบะทราย ไม่ใช่พฤติกรรมที่แมวแสดงออกมาเพราะต้องการต่อต้านมนุษย์ แมวไม่ได้ดื้อหรืออยากทำตัวเลอะเทอะแต่แมวมีเหตุผลที่ทำพฤติกรรมแบบนั้น ทาสแมวอย่างเรามีหน้าที่สังเกตว่าแมวเหมียวต้องการอะไร มีสิ่งใดในบ้านที่แมวไม่ชอบและอย่าลืมสิ่งสำคัญที่สุด อย่าดุน้อง!!! แมวแค่พยายามสื่อสารกับเราด้วยการทำพฤติกรรมแปลก ๆ ก็เท่านั้น ลองมองรอบ ๆ ตัว เจ้าแมวอาจกำลังบอกอะไรคุณอยู่ก็ได้นะ

อ้างอิง

1. https://icatcare.org/advice/soiling-indoors/
2. https://www.vet.cornell.edu/departments-centers-and-institutes/cornell-feline-health-center/health-information/feline-health-topics/feline-behavior-problems-house-soiling
3. https://catvets.com/public/PDFs/ClientBrochures/HouseSoiling-WebView.pdf
4. https://www.thesprucepets.com/cat-peeing-everywhere-552307
5. https://www.petmd.com/cat/care/evr_ct_ultimate-guide-to-eliminating-cat-pee-smell
6. https://icatcare.org/advice/spraying/
7. https://veterinarypartner.vin.com/default.aspx?pid=19239&id=4951508