กระต่ายกินอะไรถึงจะเฮลตี้ และวิธีเลือกหญ้าให้น้องอย่างมือโปร

คนรักกระต่ายเคยสงสัยหรือไม่ กระต่ายกินอะไรเป็นอาหารหลัก ใช่แครอทอย่างที่เราเคยดูการ์ตูนหรือไม่ แล้วกินหญ้าได้ไหม กระต่ายกินหญ้าอะไรดี ในเมื่ออาหารกระต่ายมันเยอะแยะมากมายจนเลือกไม่ถูก จะเลือกยังไงให้ถูกใจกระต่ายแต่ละช่วงวัยและต้องเฮลตี้ด้วยนะ ไปดูกันเลย

กระต่ายกินอะไรดีที่สุด เหมาะสมที่สุดในแต่ละช่วงวัย

ทำความเข้าใจให้ตรงกันก่อนนะ อาหารหลักของกระต่ายคือ อาหารเยื่อใยสูง (high fiber) ซึ่งก็คือหญ้าแห้ง แต่ไม่ต้องกลัวว่าหญ้าแห้ง ๆ จะรสชาติน่าเบื่อหรือไม่มีสารอาหารเพียงพอกับกระต่ายนะ เราสามารถเลือกชนิดหญ้าได้อย่างหลากหลาย เลือกความกรุบกรอบและรสหวานได้ตามใจกระต่าย พร้อมทั้งเสริมอาหารเม็ด ผักและผลไม้ ในปริมาณที่พอเหมาะ เพียงเท่านี้รับรองว่าเฮลตี้แน่นอน

ระบบการย่อยอาหารของกระต่ายจะอาศัยเยื่อใยในอาหารเป็นตัวช่วยกระตุ้นให้ลำไส้ทำงานอย่างเป็นปกติ นอกจากนั้นยังมีแบคทีเรียและยีสต์จำนวนมากช่วยย่อยอาหาร หากอาหารกระต่ายมีแป้งหรือน้ำตาลเยอะเกินไปอาจทำให้เกิดการหมักย่อยอาหารเกินกว่าปกติ เกิดแก๊สและแบคทีเรียเสียสมดุล ส่งผลให้กระต่ายท้องอืดและท้องเสียได้ง่าย

ทำไมกระต่ายต้องกินหญ้าแห้งเป็นหลักแล้วกระต่ายในธรรมชาติกินแบบไหน คำตอบคือ กระต่ายในธรรมชาติมีโอกาสกินอาหารได้หลากหลายกว่ากระต่ายที่เราเลี้ยงในบ้าน แน่นอนว่าอาหารที่หาได้อาจมีทั้งหญ้าแห้ง หญ้าสด ผักและผลไม้

คำแนะนำให้กระต่ายที่เลี้ยงเป็นสัตว์เลี้ยงในบ้านกินหญ้าเยอะ ๆ เพื่อลดโอกาสท้องอืดและท้องเสียจากการตามใจเรื่องการกินอาหารของกระต่ายมากจนเกินไป นอกจากนั้นยังลดปัญหาฟันยาวอีกด้วย

ลูกกระต่ายกินอะไรในช่วงแรกเกิด

อาหารลูกกระต่ายตั้งแต่แรกเกิดคือ นมแม่ หรือกรณีแม่กระต่ายไม่ได้ให้นม แนะนำให้ใช้นมทดแทน คือ นมสำหรับลูกแมว ลูกสุนัข หรือนมแพะ ก็ได้เช่นกัน หากเราต้องกลายเป็นแม่กระต่ายจำเป็น อาจต้องป้อนนมกระต่ายน้อยทุก 1-2 ชั่วโมงในช่วงสัปดาห์แรก และค่อย ๆ ลดความถี่เป็น 2-4 ชั่วโมงเมื่ออายุ 4-6 สัปดาห์

ลูกกระต่ายเริ่มหย่านมเมื่ออายุ 4-6 สัปดาห์ เป็นช่วงเวลาที่ดีที่เริ่มฝึกให้ลูกกระต่ายกินหญ้าแห้ง อัลฟัลฟ่า (Alfalfa hay) 

ลูกกระต่ายช่วงหย่านมร่างกายค่อนข้างบอบบาง ระบบการย่อยอาหารยังทำงานได้ไม่เต็มที่ ทำให้มีโอกาสท้องอืดท้องเสียจากการเปลี่ยนอาหาร การหย่านมเร็วเกินไปหรือเปลี่ยนมาให้อาหารเม็ด ผักและผลไม้เมื่อระบบย่อยอาหารยังไม่พร้อม อาจทำให้ลูกกระต่ายท้องอืดหรือท้องเสียอย่างรุนแรงและเสียชีวิตได้

ลูกกระต่ายกินอะไรช่วงอายุ 1-6 เดือน

ลูกกระต่ายหลังจากหย่านมอายุ 4-6 สัปดาห์ อาหารลูกกระต่ายช่วงนี้คือหญ้าแห้งอัลฟัลฟ่า (Alfalafa hay) ซึ่งมีเยื่อใยอาหารสูงประมาณ 15-18 เปอร์เซ็นต์ และมีโปรตีนสูงกว่าหญ้าชนิดอื่น จึงเหมาะกับลูกกระต่ายในช่วงที่กำลังเจริญเติบโตและควรเสริมด้วยอาหารเม็ดที่มีเยื่อใยอาหารสูงประมาณ 18-22 เปอร์เซ็นต์ ในปริมาณไม่เกิน 1-2 ช้อนโต๊ะต่อวัน

Q&A:ลูกกระต่ายกินผักและผลไม้ได้หรือไม่?คำตอบคือได้ค่ะ แต่อย่าเพิ่งตามใจกระต่ายเลยนะ เพราะความหวานอร่อยของผักและผลไม้ กระต่ายน้อยอาจกินเพลินจนท้องอืดได้ หากอยากให้ลองชิมอาหารชนิดใหม่ ๆ ควรรอให้ลูกกระต่ายอายุอย่างน้อย 3 เดือน ค่อยเริ่มให้ลองชิมผักหรือผลไม้ชิ้นเล็กๆ เช่น แอปเปิ้ล สาลี่ แครอท หญ้าขนสด ขึ้นฉ่าย เป็นต้น เน้นผักหรือผลไม้ที่มีเยื่อใยอาหารสูง ซึ่งจะมีลักษณะเนื้อหยาบๆ และให้ไม่เกิน 1 ช้อนโต๊ะต่อวันและค่อยเพิ่มปริมาณไม่เกิน 1 ถ้วยเล็กภายหลัง

กระต่ายกินอะไรช่วงวัยรุ่น อายุ 6-12 เดือน

กระต่ายเริ่มโตขึ้นกว่าตอนที่เป็นลูกกระต่าย ฟันแข็งแรงขึ้นและไม่ต้องการโปรตีนมากเท่าตอนที่เป็นลูกกระต่ายแล้ว ถึงเวลาเปลี่ยนหญ้าแล้วล่ะ ตอนนี้กระต่ายมีทางเลือกหลากหลายมากขึ้น พวกเขากำลังค้นหาความชอบอาหารเป็นพิเศษ บางตัวชอบกรุบกรอบ บางตัวชอบหอมหวาน

หญ้าแห้งสำหรับกระต่ายวัยรุ่นไม่ใช่หญ้าแห้งอัลฟัลฟ่าอีกต่อไป ควรเปลี่ยนเป็นหญ้าแห้งชนิดอื่น ๆ เช่น หญ้าแห้งทิมโมธี (Timothy hay), หญ้าแห้งออชาร์ด (Orchard hay), หญ้าโอ๊ต (Oat hay) หรือหญ้าแห้งแบบอื่น ๆ ที่อาจผสมสมุนไพรเพื่อเพิ่มกลิ่นให้น่ากิน เช่น หญ้าแห้งโบทานิคัล ยี่ห้อ Oxbow เป็นต้น ส่วนอาหารเม็ดยังคงจำกัดปริมาณ 1-2 ช้อนโต๊ะต่อวัน อาจเพิ่มหญ้าสด ผักและผลไม้ประมาณ 1 ถ้วยเล็ก ๆ ต่อวัน

ความแข็งของหญ้าแห้งมีผลต่อการสึกของฟันกระต่าย หญ้าแข็ง ๆ เคี้ยวนาน ๆ เช่น หญ้าแห้งทิมโมธีหรือหญ้าโอ๊ต ช่วยลับฟันให้สั้นลงตามธรรมชาติมากกว่าหญ้าอื่น ๆ ที่ค่อนข้างนุ่ม ขณะที่ผัก ผลไม้และอาหารเม็ด นุ่มเกินไปที่จะลับฟันให้สั้นลง แน่นอนว่าหากกินแต่อาหารนุ่มนิ่ม น้องกระต่ายจะกลายเป็นกระต่ายฟันยาวที่มีปัญหาสุขภาพไม่จบสิ้น

กระต่ายกินอะไรช่วงโตเต็มวัย อายุ 1-6 ปี

กระต่ายพันธุ์เล็ก เช่น Netherland dwarf หรือกระต่าย ND ตัวเล็กจิ๋ว โตเต็มวัยเมื่ออายุประมาณ 10 เดือน ส่วนกระต่ายสายพันธุ์ใหญ่โตเต็มวัยเมื่ออายุประมาณ 12-14 เดือน

อาหารกระต่ายโตเต็มวัยยังคงเหมือนกับกระต่ายวัยรุ่นคือ หญ้าแห้งทิมโมธี (Timothy hay), หญ้าแห้งออชาร์ด (Orchard hay), หญ้าโอ๊ต (Oat hay) หรือหญ้าแห้งแบบอื่น ๆ ที่อาจผสมสมุนไพรเพื่อเพิ่มกลิ่นให้น่ากินและอาหารเม็ดแบบจำกัดปริมาณ 1-2 ช้อนโต๊ะต่อวัน อาจเพิ่มหญ้าสด ผักและผลไม้ประมาณ 1 ถ้วยเล็ก ๆ ต่อวัน

กระต่ายกินอะไรช่วงวัยชรา อายุมากกว่า 6 ปีขึ้นไป

กระต่ายมีอายุยืนยาวได้ 10-12 ปี ซึ่งกระต่ายอายุมากกว่า 6 ปีขึ้นไปถือว่าเริ่มเข้าสู่ช่วงวัยชรา กระต่ายชราอาจเริ่มมีปัญหาสุขภาพมากกว่าเมื่อตอนเป็นวัยรุ่น เกิดความเสื่อมของอวัยวะต่าง ๆ ในร่างกาย เช่น ตับหรือไต ที่เริ่มทำงานได้ไม่ดีเท่าตอนยังเป็นวัยรุ่น กระต่ายชราบางตัวเริ่มขาดแคลเซียมทำให้กระดูกบางลงได้ เป็นต้น

อาหารกระต่ายวัยชราเหมือนกับกระต่ายโตเต็มวัย นอกจากจะพบความผิดปกติบางอย่างของร่างกาย เช่น กระดูกบาง อาจเสริมด้วยหญ้าแห้งอัลฟัลฟ่าเพราะมีแคลเซียมสูง เป็นต้น

กรณีที่สงสัยว่ากระต่ายวัยชราที่บ้านอาจจะป่วย เช่น ซึม ผอมลง กินอาหารลดลง ควรปรึกษาสัตวแพทย์เพื่อตรวจรักษาและขอคำแนะนำในเรื่องปรับอาหารให้เหมาะสมกับสุขภาพกระต่ายแต่ละตัว

สัดส่วนอาหารกระต่ายที่เหมาะสม

1. หญ้าแห้ง 80 เปอร์เซ็นต์ของอาหารทั้งหมดหรือวางไว้ให้กระต่ายกินได้ตลอดเวลา
2. อาหารเม็ด (ที่มีเยื่อใยอาหารสูงกว่า 18 เปอร์เซ็นต์) ปริมาณ 15 เปอร์เซ็นต์ของอาหารทั้งหมดหรือ 1-2 ช้อนโต๊ะต่อวัน
3. ผักและผลไม้ เลือกที่มีเยื่อใยอาหารสูง ไม่หวานมากเกินไป เช่น หญ้าขนสด ต้นอ่อนข้าวสาลี ผลไม้ตระกูลเบอร์รี่ เป็นต้น ไม่เกิน 5 เปอร์เซ็นต์ของอาหารทั้งหมดต่อวันหรือประมาณ 1 ถ้วยเล็ก ๆ สำหรับกระต่ายโตเต็มวัย
4. หลีกเลี่ยงอาหารที่มีแป้งและน้ำตาลสูงๆ เช่น ขนมปัง ข้าวสวย มะม่วง ทุเรียนหรือผลไม้ที่มีคาร์โบไฮเดรตเยอะ ๆ
5. ขนมสำหรับกระต่าย เช่น บิสกิตหญ้า ไม่ควรให้อาหารคน เช่น ข้าว ขนมปังหรือบิสกิต เพราะแป้งเยอะมากเกินไป
6. น้ำสะอาด ปริมาณ 100 มิลลิลิตร ต่อน้ำหนักตัว 1 กิโลกรัมต่อวัน

กระต่ายกินหญ้าอะไร เลือกแบบไหนดี?

หญ้าแต่ละชนิดมีรสชาติและความแข็งที่แตกต่างกัน กระต่ายแต่ละตัวมีความชอบที่ไม่เหมือนกัน ดังนั้นลองให้กระต่ายได้ลองหญ้าหญ้าหลาย ๆ ชนิด โดยมีทริคง่าย ๆ ในการเลือกหญ้า ดังนี้

• อายุของกระต่าย: กระต่ายเด็ก กระต่ายโตเต็มวัยและกระต่ายแก่ มีความต้องการแตกต่างกัน ทำให้การเลือกหญ้าแต่ละชนิดนอกจากความชอบของกระต่าย อย่าลืมคำนึงถึงความแข็งของหญ้าและสารอาหารที่เหมาะสมแต่ละช่วงวัย
• ความแข็งของหญ้า: หญ้าแข็ง ๆ เหมาะกับการขัดฟัน โดยเฉพาะกระต่ายฟันยาว ในขณะเดียวกันหญ้าที่นุ่มกว่าก็กินง่ายเหมาะกับกระต่ายที่เริ่มหัดกินหญ้า
• รสชาติของหญ้า: รสแบบไหนกระต่ายชอบ? ข้อนี้เป็นความชอบส่วนตัวของกระต่าย แต่มีความเป็นไปได้ว่า หญ้าที่รสหวานกว่ากระต่ายมักจะชอบกิน

หญ้าแห้งอัลฟัลฟ่า (Alfalfa hay)

หญ้าแห้งอัลฟัลฟ่า หวาน นุ่ม มีแคลเซียมและโปรตีนสูง เหมาะสำหรับลูกกระต่ายอายุ 1-6 เดือน กระต่ายป่วย กระต่ายชรา กระต่ายตั้งท้องและให้นมลูก

หญ้าชนิดนี้เหมาะสำหรับฝึกกินหญ้าในช่วงเริ่มต้น เพราะอร่อยและกินง่ายสำหรับกระต่ายที่ไม่ชอบกินหญ้าเลย แต่หญ้าค่อนข้างนุ่มเกินไปจึงไม่เหมาะสำหรับขัดฟันกระต่ายฟันยาว

หญ้าแห้งทิมโมธี (Timothy hay)

หญ้าแห้งยอดนิยมของกระต่ายอายุ 6 เดือนขึ้นไป รสหวานเล็กน้อย ไม่แข็งจนเกินไป กระต่ายส่วนใหญ่ชอบหญ้าแห้งชนิดนี้ นอกจากรสชาติดีแล้วหญ้าชนิดนี้ยังมีความแข็งมากพอที่จะขัดฟันได้ดี ดังนั้นจึงเหมาะสำหรับกระต่ายฝึกกินหญ้าและกระต่ายฟันยาวที่ต้องการขัดฟันให้สั้นลง

หญ้าแห้งโอ๊ต (Oat hay)

หญ้าแห้งแข็ง ๆ เหมาะสำหรับกระต่ายชอบเคี้ยว ขัดฟันได้ดีมากจึงเป็นตัวเลือกที่ดีที่สุดสำหรับกระต่ายฟันยาว แต่ด้วยรสหวานน้อยและความแข็ง ทำให้กระต่ายที่ไม่เคยกินหญ้าอาจไม่สนใจลองชิม 

หญ้าแห้งออชาร์ด (Orchard hay)

หญ้าแห้งใบยาว นุ่มและหวาน กระต่ายส่วนใหญ่ชอบหญ้าชนิดนี้ ด้วยรสชาติอร่อย กินง่าย จึงเหมาะสำหรับกระต่ายอายุ 6 เดือนขึ้นไป กระต่ายฝึกหัดกินหญ้า แต่สำหรับกระต่ายฟันยาว หญ้าชนิดนี้นุ่มเกินไปไม่สามารถขัดฟันให้สั้นลงได้เท่ากับหญ้าแข็งอื่น ๆ

หญ้าแห้งเมโดว์ (Meadow hay)

หญ้าแห้งที่มีความแข็งแบบพอดี รสหวานอร่อย เป็นตัวเลือกที่ดีสำหรับกระต่ายอายุ 6 เดือนขึ้นไป ขัดฟันได้ดี นอกจากนั้นด้วยรสชาติยังกินง่ายเหมาะสำหรับกระต่ายฝึกกินหญ้าและต้องการขัดฟันไปในเวลาเดียวกัน

หญ้าแห้งทิมโมธีผสมสมุนไพร (Botanical hay)

หญ้าแห้งยอดนิยมอย่างทิมโมธีเมื่อผสมกับกลิ่นของสมุนไพรหอม ๆ ทำให้กระต่ายสนใจอยากลองชิม หญ้าแห้งทิมโมธีกินง่ายและดีต่อฟันของกระต่ายอยู่แล้ว เมื่อเพิ่มกลิ่นและรสของสมุนไพรลงไปทำให้กระต่ายที่การฝึกกินหญ้าของกระต่ายกินยาก สามารถฝึกได้ง่ายขึ้น

บทสรุป

อาหารกระต่ายที่เหมาะสมในแต่ละช่วงวัยและสัดส่วนของอาหารที่กระต่ายกินในแต่ละวัน มีความสำคัญกับสุขภาพของกระต่าย โดยเฉพาะอย่างยิ่งระบบการย่อยอาหาร ถ้าหากกระต่าย กินหญ้าแห้งเก่ง กินน้ำเพียงพอ ไม่มีความเครียด กระต่ายก็จะมีสุขภาพที่ดีไม่มีปัญหาท้องอืดและท้องเสีย ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญที่ทำให้กระต่ายเจ็บป่วยจนอาจเสียชีวิตได้

อ้างอิง

1. http://www.melbournerabbitclinic.com/rabbits/life-stages-of-your-pet-rabbit/
2. https://www.oxbowanimalhealth.com